Tùy Đường Diễn Nghĩa

Tùy Đường Diễn Nghĩa, một đỉnh cao của tiểu thuyết lịch sử diễn nghĩa Trung Hoa, được Chử Nhân Hoạch dày công xây dựng dựa trên nền tảng vững chắc từ “Tùy Đường Chí Chuyện” của La Quán Trung – tác giả lừng danh của “Tam Quốc Diễn Nghĩa” – cùng với “Tùy Dượng Đế Diễn Sử” của một tác giả vô danh. Không chỉ vậy, Nhân Hoạch còn khéo léo chắt lọc tinh hoa từ vô số thư tịch lịch sử, truyện truyền kỳ đời Đường, Tống, hòa quyện với văn học giảng xướng và đặc biệt là những truyền thuyết dân gian đầy màu sắc về các anh hùng hào kiệt cuối đời Tùy, đầu đời Đường.

Tác phẩm mở ra trước mắt người đọc bức tranh xã hội Trung Quốc sống động dưới hai triều đại Tùy và Đường, đồng thời thoáng nhắc đến triều Trần trước đó. Bối cảnh câu chuyện trải dài từ cuối thế kỷ thứ sáu đến giữa thế kỷ thứ tám sau Công nguyên, tái hiện những biến động chính trị dữ dội và cuộc sống thường nhật của con người trong một giai đoạn lịch sử đầy sóng gió.

Tùy Đường Diễn Nghĩa được chia thành ba phần chính, ba dòng chảy song hành: những cuộc tụ nghĩa, tan rã của các hảo hán trên đồi Ngũ Cương; câu chuyện tình yêu đầy éo nguyền và bi kịch giữa Tùy Dượng Đế và Chu Quý Nhi; và duyên nợ long đong, lãng mạn nhưng đầy cay đắng giữa Đường Minh Hoàng và Dương Quý Phi. Qua ba tuyến truyện đan xen này, tác giả không chỉ phơi bày sự thối nát, bất công của giai cấp phong kiến thống trị, mà còn ca ngợi tinh thần dũng cảm, lòng nghĩa khí của những anh hùng hảo hán, cũng như mối liên hệ mật thiết giữa họ với đời sống của nhân dân.

Các nhân vật anh hùng trong truyện hiện lên với những tính cách độc đáo, sâu sắc. Những câu chuyện như Tần Thúc Bảo cầm giản bán ngựa, Đơn Hùng Tín ngang nhiên ra pháp trường chịu chém, hay Hoa Mộc Lan đóng giả trai tòng quân thay cha, đã trở thành những đoạn trích kinh điển, liên tục được tái hiện trên sân khấu và màn ảnh rộng hiện đại.

Không chỉ dừng lại ở việc khắc họa những nhân vật nghĩa hiệp, tác phẩm còn phác họa chân thực sự sa đọa, bẩn thỉu và vô luân của giai cấp thống trị, không hề kém cạnh so với những tiểu thuyết chuyên khai thác chủ đề này như "Hồng Lâu Mộng" hay "Chuyện Làng Nho". Sự suy tàn của triều Trần và Tùy vốn đã hiển nhiên, nhưng ngay cả triều Đường trong thời kỳ xây dựng cũng không thoát khỏi sự xa hoa, lãng phí đến mức không tưởng, hé lộ những vết rạn nứt tiềm ẩn bên dưới vẻ hào quang.